این کتاب برای معرفی سکههایی که توسط فرمانروایان مغول از اوایل قرن هفتم تا اواسط قرن هشتم هجری قمری در سرزمین گسترده ایران ضرب شده به نگارش در آمده است. نخستین سکه مغولان در ایران به نام چنگیزخان، ضرب غزنین در سال 618 هجری قمری، و آخرین سکه این سلسله مربوط به غازان خان (غازان دوم) است که در شهر قم و احتمالا به سال 758 هجری قمری ضرب شده است. اگرچه سکههای ضربشده توسط ایلخانان مغول از جنس طلا، نقره و مس بوده است، اما برای کاهش حجم کتاب از معرفی سکههای مسی در این مجموعه خودداری شده است.
خاستگاه اصلی مغولان مناطق شمالی و شرقی آسیای مرکزی بوده که از مشرق و جنوب در همسایگی چین و از مغرب در مجاورت مناطق تحت امر ایران در زمان خوارزمشاهیان قرار داشته است. این مردمان پرطاقت در استپهای سردسیر آسیای مرکزی با تحمل شرایط بسیار دشوار طبیعی و معیشتی، از طریق دامداری و صحراگردی زندگی میکردهاند. در آن زمان به جز عدۀ معدودی از آریاییهای کاشغز و ختن و ایرانیان ماوراء النهر و خوارزم، تمام مناطق بین دریای مازندران تا دیوار چین محل سکونت طوایف مختلف و متعدد ترک و مغول بوده است که گهگاه به حملات غارتگرانه به سرحدات چین و ایران نیز دست میزدهاند.
سکههای ایلخانان مغول از لحاظ تنوع طرحها و زیبایی خطوط و نقوش جزء بهترین سکههای فرمانروایان بعد از اسلام در ایران محسوب میشوند. ایلخانان مغول بر سرزمینهای بسیار گستردهای از شرقیترین مناطق خراسان بزرگ تا غربیترین مناطق آسیای صغیر فرمانروایی میکرده و در بیش از 250 شهر بزرگ و کوچک سکههایی ضرب نمودهاند. از اینرو معرفی سکههای ضربشده در تمامی این شهرها تقریباً از عهدۀ هیچ محققی برنمیآید. همچنین در شهرهای کوچک و مناطق دوردست امپراطوری مغولان به دلایل مختلف از جمله عدم آشنایی سرسکهسازان با الفبای فارسی/ عربی و نیز نداشتن مهارت کافی برای تهیۀ سرسکۀ مناسب، تعدادی از اسامی شهرهایی که در آنها سکه ضرب شده است، اصلا قابل شناسایی نیستند. بنابراین سکههای معرفی شده در این مجموعه تنها بخشی از کل سکههای ضربشده در طول دوران فرمانروایی ایلخانان مغول ایران در این مناطق را شکل میدهد.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه:
خاستگاه مغول
اصل و نسب چنگیزخان
حملۀ سپاهیان مغول به سرزمین ایران
بازگشت چنگیزخان به مغولستان و مرگ او
عاقبت کار سلطان جلالالدین و انقراض خوارزمشاهیان
فرمانروایی ایلخانان مغول در ایران
فهرست اسامی ایلخانان مغول ایران
خانهای بزرگ مغول
ایلخانان مغول ایران
فهرست پادشاهانی که سکههایشان در این کتاب معرفی شده به شرح زیر است:
چنگزخان (چنگیزخان)
اوگتای قاآن
توراکینا خاتون
منگو قاآن
مونگکا قاآن ـ هولاکوخان
آباقا
احمد (تکودار)
ارغون
گیخاتو (ارینجین تورجی)
بایدو
غازان محمود
ابوسعید
آرپاخان
موسی خان
محمدخان
ساتی بیک خان
جهان تیمورخان
طغا تیمورخان
سلیمان خان
انوشروان
غازان خان (غازان دوم)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.