139609 – تمبر فرش باغ ایرانی – معماری باغ ایرانی – بلوک

باغ ایرانی اولین محصول جهانی شده به نام ایرانیان است. در واقع وجودی است که نمود و جلوه بی مثال آن در ابعاد مختلف هنر ایرانی همچون ادبیات، موسیقی و فرش ایرانی جلوه گر شده است. گواه این مدعا در موضوع اکثر هنرهای ایرانی هویدا می شود که همان تصویر باغ بهشت است. چنانکه می بینیم حتی در ابتدایی ترین فرشهای ایرانی همچون پازیریک که هم اکنون در روسیه نگهداری می شود نیز مفهوم باغ ایرانی به نمایش در می آید. فرش ایرانی همچون دیگر هنرهای منشعب از باغ، نمودی از بهشت را در دو بعد به تصویر می کشد، حال آنکه باغ ایرانی همان مفهوم را در سه بعد رو به دیدگان بیننده می گشاید. به هر ترتیب در ایران، معماری باغ رفته رفته طرح فرشی شد برای تجسم همان باغ و فرش نیز الگویی شد برای معماری باغ. آنچه در این میان این دو را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک می کند و پیوند بین آنها را همواره ناگسستنی تلقی می کند، این مهم است که در همه دوره های پیش و پس از اسلام، معماری فرش و معماری باغ، تجسمی بودند از بهشت موعود در ذهن ایرانیان که نمود آنرا با خلق هر دو به طور عینی در زندگی خود جاری می ساختند. از این میان، فرش ایرانی نمودی در دسترس تر است جهت ساخت زنده آن بهشت وعده داده شده برای ایرانیانی که در عصر برجهای آهنی این روزگار زندگی می کنند و نبود زمینهای وسیع برای باغسازی را صرفاً از جهت عینی و گاه شاید ذهنی! جبران می کند. آنچنان که فرش بهار خسرو پرویز با طرح باغی با صفا و پرگل و گیاه، با پرندگان خوش نقش و نگار و جانوران بالدار و شگفت آفرین، برای خسرو پرویز، یادآور بهاری بود با همین کیفیات در زمستان تیسفون.

نمود حس باغ ایرانی در فرش ایرانی، در طرحهای مختلف به اشکال گوناگون جلوه گر می شود اما تناسبات مستطیلی و حاشیه آن که مراد از دیوار محصور باغ بوده، در تمامی فرش های ایرانی مشترک است. اولین نوع فرش ایرانی، چهار بخشی است که تناسبات باغ ایرانی را به نمایش می گذارد. دومین نوع آن خشتی است، شامل قابهایی که در هر کدام هر یک از نمادهای باغ را به نمایش می گذارد. نوع سوم طرحی است از یک تک درخت که متعلق است به عشایر بختیاری. چهارمین طرح، ترنج نام دارد که نماد آبنمای بزرگ در باغ است. طرح گل افشان پنجمین طرح از باغ ایرانی است که به شکل گلدانی از گل در فرش به نمایش در می آید. طرح شکارگاه نیز شامل صحنه های شکار بوده و طرح محراب نماد ورودی در باغ ایرانی است.